Rodzice często pytają o to, czy ich dziecko rozwija się prawidłowo. To na szczęście dość łatwo można sprawdzić obserwując poziom umiejętności dziecka i porównując je z zestawem zachowań typowych dla danego wieku.
Pamiętaj Rodzicu, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie, ale jeśli w jakiejś dziedzinie wyraźnie odstaje od rówieśników (pamiętaj: od WIĘKSZOŚCI z nich, a nie od wyjątkowo utalentowanych jednostek), np. jest o wiele mniej sprawny ruchowo albo dużo gorzej rysuje, spróbuj ustalić przyczyny tej sytuacji. Im wcześniej zaczniecie pracować nad tym, co sprawia dziecku kłopoty, tym większa szansa, że dogoni ono rówieśników.
Co powinien umieć 3-latek
Samodzielność:
• sam myje zęby i ręce
• samodzielnie je
• wykonuje pierwsze proste domowe obowiązki
• kontroluje czynności fizjologiczne, korzystając z toalety
• umie jeść przy stole, na swoim wyznaczonym miejscu
• korzysta z kubka
• umie się rozbierać i ubierać (potrzebuje pomocy przy guzikach, zamkach błyskawicznych); wkłada buty
Mowa i rozumienie słów:
• używa kilkuset słów (a rozumie jeszcze więcej)
• opuszcza trudne głoski lub zastępuje je innymi,
• przestawia sylaby; może się zacinać, zwłaszcza gdy jest przejęte lub się spieszy;
• rozumie polecenia i przynosi np. właściwą zabawkę
• potrafi wskazać wiele części ciała
• jeśli trzylatek prawie nie mówi, należy skonsultować się z logopedą, który sprawdzi, czy nie kryje się za tym jakiś problem, zbada, czy dziecko dobrze rozumie, co się do niego mówi, w razie potrzeby poprosi o konsultację psychologa, laryngologa lub foniatrę.
Sprawność fizyczna:
• bez kłopotu biega, omija przeszkody i nie wywraca się z byle powodu
• wchodzi i schodzi ze schodów
• na spacerach uwielbia urozmaicać sobie marszrutę: chodzi po krawężnikach, podjazdach dla wózków, schodkach
• potrafi kręcić się wokół własnej osi, podskakiwać, kucać, chodzić na palcach, stać na jednej nodze i zeskoczyć ze schodka
• wspina się po drabinkach, zjeżdża ze zjeżdżalni,
• jeździ na trzykołowym rowerku
Sprawność manualna :
• ruchy rąk są coraz lepiej skoordynowane; jedna ręka zaczyna dominować; dziecko rysuje i maluje, a jego rysunki są coraz mniej przypadkowe
• próbuje kolorować obrazki, choć robi to jeszcze niedokładnie
• umie ulepić wałeczek z plasteliny i nawlec duży koralik na sznurówkę
• próbuje używać nożyczek, choć sprawia mu to jeszcze sporo trudności
• buduje wieżę z około ośmiu drewnianych klocków.
Czynności poznawcze:
• uwaga i pamięć mają mimowolny charakter – dziecko zwraca uwagę na atrakcyjne i silne dla niego bodźce
• podczas zabawy często zmienia przedmioty zainteresowania i przerywa czynności
• jego myślenie, mowa i spostrzeżenia związane są z działaniem
Co powinien umieć 4-latek?
Samodzielność:
• samodzielnie korzysta z toalety i nie potrzebuje tu pomocy zarówno rodziców jak i opiekunów
• umie sam umyć sobie buzię, ręce i zęby
• potrafi bez udziału osoby dorosłej założyć buty (może jeszcze potrzebować pomocy przy ich zawiązaniu), kurteczkę, szalik i czapkę
• pije z normalnego kubeczka, posługuje się widelcem i łyżką, smaruje sobie kanapkę masłem lub innym tego typu smarowidłem
• wykonuje proste domowe obowiązki
Mowa i rozumienie słów:
• ciągle jeszcze uczy się mowy, polega to na wzbogacaniu słownictwa, niż na opanowywaniu podstaw języka
• jest bardzo gadatliwe, zadają wiele pytań i generalnie jest ogromnie ciekawe otaczającego je świata
• chętnie słucha bajek oraz opowiadań
Sprawność fizyczna:
• jest niezwykle ruchliwy, dużo biega, uwielbia zabawy z piłką, skakanie
• lubi się bawić z innymi dziećmi
Sprawność manualna:
• staje się coraz dokładniejszy, zaczyna być widoczna precyzja;
• coraz staranniej wypełnia kolorowanki,
• kopiuje prostsze kształty;
• potrafi przeciąć nożyczkami niedużą kartkę papieru
• potrafi budować wież z klocków, nawlekać koraliki na sznurek, układać puzzle (30/60 elementowe)
Czynności poznawcze:
• rozróżnia większość kolorów, kształtów, struktur i smaków;
• potrafi już wykonywać polecenia polegające na segregacji, np. rozdzielanie klocków według kolorów albo porządkowanie zabawek według ich rodzaju;
• rozróżnia podstawowe sprzęty domowe (np. lodówkę, żelazko, odkurzacz) i umie wyjaśnić, do czego one służą.
Co powinien umieć 5-latek?
Samodzielność:
• lubi być niezależny, lubi robić rzeczy sam
• samodzielnie korzysta z toalety
• samodzielnie myje buzię, ręce i zęby
• samodzielnie zakłada buty, kurteczkę, szalik i czapkę
• samodzielnie spożywa posiłki, posługuje się łyżką, widelcem czasami nożem
• wykonuje domowe obowiązki
Mowa i rozumienie słów:
• mowa ma charakter konkretno-wyobrażeniowy, wybiega poza konkretną sytuację i działanie dziecka
• mówiąc o tym co było, lub co ma nastąpić, opiera się na wyobrażeniach związanych ze słowem
• mowa, w porównaniu z poprzednimi latami ma charakter bardziej uspołeczniony i komunikatywny
Sprawność fizyczna:
• jest bardzo ruchliwy, dużo i zwinnie biega, uwielbia zabawy z piłką, skakanie
• wspina się na drabinki
• bawiąc się w chowanego, wchodzi pod meble
• huśta się na huśtawce
• skacze na dwóch nogach przed siebie
• dość szybko, bez trzymania się poręczy, wchodzi i schodzi ze schodów naprzemiennie
Sprawność manualna:
• dość sprawnie łączy klocki typu lego i buduje z nich proste obiekty
• wylepia z plasteliny narysowane kontury, robi kulki, wałeczki
• lepi z plasteliny proste kształty przestrzenne – figury (owoce, warzywa, ludziki)
• przecina nożyczkami papier, tnie po linii prostej/falistej
• prawidłowo trzyma ołówek, podczas rysowania opiera przedramię o stół, a drugą ręką przytrzymuje kartkę
• rysuje linie pionowe, poziome i ukośne
• odwzorowuje koło, krzyżyk, kwadrat, trójkąt, trapez
• koloruje obrazki
• rysuje rysunek zgodny z podanym tematem
• maluje farbami, używając pędzla, patyka i innych przyborów
Czynności poznawcze:
• rozróżnia kolory, kształty, struktury i smaki;
• interesuje się otoczeniem, błyskawicznie uczy się nowych pojęć, jest ciekawe świata, zadaje mnóstwo pytań: dlaczego? po co? kiedy?
• wylicza rzeczy i osoby, które widzi na obrazku
• potrafi podzielić wyraz na sylaby,
• złożyć wyraz z sylab,
• wydzielić głoskę w nagłosie wyrazu
Ciocia Ewa